Catars

o dualisme crestian es enrasigat dins la filosofia de Paul de Tarse. Son discípol, Marcion de Sinope, met al clar l’oposicion irreductibla dels dos concèptes de Dieu que se trapan dins la Biblia vièlha e dins los Evangèlis. Sa glèisa espirituala s’espandís de l’orient a l’occident tre lo sègle II, fins a porgir lo relais a la Glèisa novèla dels Bons Crestians – los Catars – e disparéisser al sègle XI.

Dieu a pas brica de realitat dins lo mond. Es absent e es pas oposable. Pasmens l’idèa de Dieu, purificada, se desvela dins las ments. Aquela purificacion es un camin de vertat que passa per la realitat dels faits e per la logica del discors. Una lectura, qué que siá, dels tèxtes fondadors deu s’apiejar sul metòde istoricò-critic qu’invalida los rasonaments teologics.

L’Ancian Testament ensenha un Dieu legislator, estacat a las valors del mond, mentre que l’Evangèli desacapta un Dieu destacat del mond. Paul concep l’idèa de doas creacions :

• lo Dieu biblic crèa un òme d’instints e de passions, sortit del renhe animal,
• lo Crist crèa un filh d’òme, sortit del renhe de l’esperit, capable de destriament de per sa consciéncia. Anóncia pas la regeneracion de la carn mas lo rebut.

Lo mond fondamentalament marrit ont es que vivèm aperten al diable. Lo mal - qu’es pas res mai que çò que fa mal - es primièr e lo ben arriba pas que per solaçar lo tròp de mal. Lo dualisme opausa la non-violéncia a la violéncia. Estant que lo mal es, intrinsècament, ligat a la vida, perqué albiram un Dieu creator de tota bontat ? I a una mena d’estacament afectiu que nos liga al diable, coma l’eslau a son mèstre.

La filosofia catara es una filosofia de liberacion que capvira la perspectiva comuna. Dins la societat umana, aquela filosofia patís tant coma Galilèu que cercava de demostrar que çò evident èra, çaquelà, çò erronèu.